Wartości ideowe, które niósł w sobie żywot św. Aleksego, sięgały, bez wątpienia, bardzo dawnej tradycji ascetycznej, ujętej w chrześcijaństwie jako naśladowanie Chrystusa.
Model ten, o widocznej inspiracji orientalnej, podjęto w jednym z utworów odrodzenia bizantyjskiego i przeniesiono do Hiszpanii i Włoch nie tracąc kontaktu z kulturą monastyczną typu wschodniego. Z niej czerpali natchnienie wymagający twórcy różnych reform kanonickich i zakonnych, czynni we Włoszech, Francji i Niemczech, którzy do tego wzorca dorzucali różne propozycje organizacyjne i odcienie ideowe. W fazie początkowej tych prób nie mogły ujść uwagi owych ludzi akcenty orientalne ascezy w sformułowaniu zawartym w żywocie św. Aleksego.
Odgadujemy jego dalekie korzenie tkwiące w konfliktach cywilizacji wielkomiejskiej schyłkowego świata starożytnego i jego bizantyjskiego przedłużenia, w konfrontacji z ludźmi marginesu społeczno-religijnego. Niektóre z tych akcentów, jak wyniosła twardość i nieustępliwość wobec uczuć własnych i bliźnich, choćby najbliższych - szczególnie działały na wyobraźnię reformatorów.